Του Θωμά Τσαλαπάτη
Τρία ήταν τα μεγάλα ερωτήματα της παιδικής μου ηλικίας: 1) Υπάρχει άραγε μετά θάνατον ζωή; 2) Ποιος σκότωσε τον J.F.K; 3) Πού στο διάολο κατουρούν οι περιπτεράδες; Και αν το πρώτο ερώτημα έχει πάρει παράταση για μετά, ενώ το δεύτερο πραγματικά δεν έχει πια κανένα ενδιαφέρον, το νέο πολυνομοσχέδιο έρχεται να μειώσει κάθε πιθανότητα απάντησης του τρίτου μου ερωτήματος.
Σύμφωνα με το πολυνομοσχέδιο κάθε περιπτερούχος που βγαίνει στη σύνταξη θα κλείνει την επιχείρηση και η άδεια δε θα μπορεί να μεταβιβαστεί μετά το θάνατο του κατόχου. Μιλάμε ουσιαστικά για το τέλος του θεσμού των περιπτέρων. Με τον τρόπο αυτό προφανώς επωφελούνται οι μεγάλοι όμιλοι και τα σούπερ μάρκετ. Άλλωστε, ο αριθμός των περιπτέρων και των πρατήριων τσιγάρων, τα τελευταία χρόνια έχει συρρικνωθεί γεωμετρικά. Από τα 17.500 περίπτερα που υπήρχαν το 2009 έχουν απομείνει σήμερα λιγότερα από 8.500.
Πέρα από την πρακτική διάσταση του θέματος, η αλλαγή (όπως τόσες αλλαγές τα τελευταία χρόνια) χτυπά τη διάσταση του καθημερινού, αυτό που καθένας έχει μάθει να αναγνωρίζει ως συνήθεια, ως αντανακλαστικό του χρόνου μέσα στο δεδομένο χώρο, ως ζωή στις κοινότοπες χειρονομίες της κάθε μέρας.
Τα περίπτερα αποτελούν τα μητροπολιτικά μανιτάρια. Μερικοί από τους αρμούς πάνω στους οποίους στήνεται το ελληνικό αστικό συνεχές του τοπίου. Όπως τα έπιπλα στο σπίτι, λόγω της πολλής οικειότητας στην όραση δεν είναι καν διακριτά, υπάρχουν ορατά και ταυτόχρονα αόρατα, επιβεβαιώνοντας καθημερινότητα μέσα από τις επαναλαμβανόμενες μικροσυναλλαγές. Ο διαβάτης αναγνωρίζει το περίπτερο κυρίως στην απουσία του: όταν ψάχνει μανιωδώς σε κάποια ξένη γειτονιά την εκπλήρωση της μικροανάγκης του αλλά δεν το συναντά πουθενά. Όταν η δεδομένη τροχιά ρουτίνας θα τον φέρει μπροστά, όχι σ ένα κιόσκι αλλά σε ένα κενό, με το λευκό τετράγωνο στο έδαφος να επιβεβαιώνει πως όντως εδώ υπήρξε ένα περίπτερο. Όταν περπατώντας σε κάποια πόλη του εξωτερικού και παρατηρεί –πάντα λίγο καθυστερημένα- πως: «Κοίτα να δεις η πόλη αυτή δεν έχει περίπτερα».
Όταν ήμουν μικρός ήθελα να πιστεύω πως οι περιπτεράδες δεν είχαν σώμα, μόνο πρόσωπο που ρωτά και χέρια που εισπράττουν. Κινούμενα πορτρέτα, περιορισμένα απ’ την πιο κοινότοπη κορνίζα, περιγράφοντας αυτό το μη-συγκλονιστικό που είναι η ζωή στη ρουτίνα της (όταν φυσικά βλέπεις τη ρουτίνα μέσα από τα μάτια της ρουτίνας). Έτσι απλώνονται στην ομιλία οι πιο πρόχειρές μας φράσεις: «Σταμάτα εδώ πρέπει να πάρω τσιγάρα», «Μπορείς να μου πάρεις και ένα μπουκαλάκι νερό;», «Θα πεταχτείς μέχρι το περίπτερο να πάρεις ένα γάλα;» Άλλωστε, η διαδρομή μέχρι το περίπτερο είναι σίγουρα ο πιο τεντωμένος διάδρομος του σπιτιού σου, μια προέκταση του σαλονιού σου, ακόμα κι όταν βρέχει.
Θυμήσου με τι στόλισες τα μέτωπα των παιδικών σου χρόνων. Χαρτάκια Panini, παγωτά πύραυλος και εκείνες οι φοβερές πολύχρωμες τσίχλες που όταν τις μασάς τυφλώνεσαι. Και αργότερα το φούσκωμα του παγωνιού στην αγορά του πρώτου πακέτου τσιγάρων, το μικρό μάγκωμα στο στομάχι στην αγορά του πρώτου πακέτου προφυλακτικών, η αναμονή της κυριακάτικης εφημερίδας σου (διαβάζετε «Εποχή», κάνει καλό στον αιματοκρίτη). Κλεμμένες τσίχλες, σοκολάτες της νωθρότητας, μπουγελόφατσες, μεταμεσονύχτια απομακρυσμένα τσιγάρα, η κόρη του περιπτερά, περιπτερόμπυρες. Μηχανικές συναλλαγές, επαναλαμβανόμενες λέξεις και τιμές. Μέσα στην επανάληψη η φράση αποκτά δεδομένο ρυθμό, οι λέξεις παύουν να σημαίνουν, υπάρχουν απλά ως ήχοι, σαν ξεκούρδιστη μουσική της κάθε μέρας. Μα μέσα στην κρίση διδάσκεσαι να κουρδίζει τη σιωπή.
Όμως οι περιπτεράδες εκδικούνται. Τις νύχτες επισκέπτονται τον ύπνο μας. Καπνίζουν τα τσιγάρα μας, ανοίγουν τις σοκολάτες μας, αντικαθιστούν τους τίτλους των εφημερίδων με βρώμικες λέξεις. Το πρωί παριστάνουν ξανά τους ανήξερους, μεταμφιεσμένοι πίσω από μια αθώα φράση: Τι θα πάρετε;
Αυτό είναι άλλωστε η κρίση. Ένα άδειο περίπτερο, ξεχασμένο σε μια ερημιά και κρεμασμένα στα μανταλάκια δείκτες ανεργίας, αγκυλωτοί σταυροί και ολόσωμες αφίσες του Βαγγέλη Βενιζέλου.
http://tsalapatis.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου